مسجد نصیرالملک شیراز

مسجد نصیرالملک ازجمله مساجد تاریخی شیراز است که زیربنایی به ۲۲۱۲ و مساحت ۲۹۸۰مترمربع دارد و ازنظر کاشیکاری یکی از زیباترین مساجد ایران است و به ‌صورتی ‌ترین مسجد جهان نیز مشهور است و به کسانی که صبح زود از خواب بیدار می‌شوند و از این مسجد دیدن می‌کنند، رنگین‌کمانی از رنگ‌‌ها را هدیه می‌کند و از این مسجد به عنوان رنگین‌کمانی از رنگ‌‌ها یاد می‌کنند.

مسجد نصیرالملک در نزدیکی شاهچراغ و در کوچه نصیرالملک، به معماری میرزا محمدحسن و محمدرضا و به‌دستور حسنعلی نصیرالملک، به‌مدت ۱۲سال در دوره قاجار ساخته شده است و یکی از آثار ملی ایران محسوب می‌شود. این مسجد تاریخی دارای دو درب چوبی بزرگ است و در بالای آن یک سنگ مرمر قرار گرفته است که روی آن، شعری از سروده‌های شوریده شیرازی نوشته شده است. در دالان شمالی این مسجد، سنگ‌نوشته‌ای وجود دارد که شعر سعدی روی آن نوشته شده است. برای خرید تور شیراز اینجا کلیک کنید.

حضور نور و بازی با رنگ‌‌ها در ساخت و معماری این اثر تاریخی، نشان‌دهنده تسلط معماری تاریخی آن دوره است که باعث ایجاد حس ملکوتی و عرفانی در این مسجد می‌شود. مسجد نصیرالملک به‌عنوان اثرگذار‌ترین پایگاه در فرهنگ و اسلام شهر شیراز بوده است و نقش حائز اهمیتی در رونق و توجه به هنر اسلامی در ایران داشته است. مسجد نصیرالملک شیراز ازنظر کاشیکاری یکی از مهم‌ترین مساجد ایران و به‌لحاظ ساختمان‌سازی همتا ندارد.

به‌دلیل تمرکز قدرت در دوره قاجاریه در شهر شیراز،  بیشتر سازه‌‌های معماری و تاریخی در این شهر پدیدار شد که از ویژگی‌‌های این بنا‌‌ها می‌توان به سادگی طرح بنا، استفاده از کاشی‌‌های هفت‌رنگ و استفاده از اشکال هندسی و اشکال و خط‌‌های شکسته نام برد که تمامی این ویژگی‌‌ها در مسجد نصیرالملک به چشم می‌خورد و نگاه همه بازدیدکنندگانش را به خود جذب کرده و آنان را به حیرت وامی‌دارد.

مسجد نصیرالملک در نزدیکی محله گودعربان قرار دارد و دارای یک حیاط بسیار بزرگ است  که یک حوض زیبا از جنس سنگ و به‌شکل مستطیل با فواره‌‌های سنگی در وسط آن قرار گرفته است. این حوض چشم‌نواز و زیبا را در فصل‌‌های گرم سال مانند بهار و تابستان با گلدان‌‌های شعمدانی تزئین می‌کنند که باعث چندبرابرشدن زیبایی مسجد نصیرالملک می‌شود و جلوه خاصی را به این مسجد می‌دهد.

در سمت شمال این مسجد، حیاط طاق مروارید، در سمت جنوب دو گلدسته زیبا و در سمت شرق شبستانی با هفت ستون از جنس سنگ قرار دارد که به شبستان زمستانه معروف است که در سقف این شبستان کاشیکاریی‌‌هایی به‌کار رفته است؛ در قسمت جلوی این شبستان ایوانی ۶متری وجود دارد که توسط ۸طاق‌نما از حیاط جدا می‌شود و دارای جرز‌‌های آجری است که با آیات قرآن و نقش گل و بوته تزئین شده است. این شبستان دری دارد که به‌سمت یک چاه آب باز می‌شود که به این مکان گاورو یا راهرو می‌گویند.

در سمت غرب، شبستان اصلی با هفت درب چوبی قرار گرفته است که به صحن اصلی مسجد مرتبط می‌شود. این شبستان‌‌ها دریچه‌‌هایی هستند از جنس شیشه‌‌های رنگی بسیار زیبا و متنوع که زیبایی بی‌نظیری به مسجد بخشیده‌اند که باید گفت سنگ‌تراشی این شبستان‌‌ها از مسجد مشیر و مسجد وکیل شیراز الگوبرداری شده‌ است و از جنس سنگ گندمک است.

مسجد نصیرالملک شیراز دارای دو شبستان شرقی و غربی است که شبستان غربی از پوششی آجری ساخته شده است و روی این آجر‌‌ها، ظریف‌کاری‌‌های بسیار زیبایی مشاهده می‌شود. شبستان غربی یک شبستان تابستانه است و طاق‌‌های این شبستان با طرح مارپیچ، روی ۱۲ستون‌‌ سنگی قرار گرفته است؛ ستون‌‌هایی که به نیت دوازده امام معصوم علیهم‌السلام ساخته و با شده‌اند.

دیواره‌‌های این مسجد با نقش‌‌های اسلیمی و آیات قرآن که به خط ثلث نوشته شده است، تزئین شده‌اند؛ همچنین کف این مسجد از کاشی‌‌هایی از جنس فیروزه پوشیده شده است که استفاده از رنگ فیروزه‌ای، احساس خنک‌بودن هوا را در فصل تابستان به انسان‌‌های می‌دهد. سنگ محراب این مسجد از جنس مرمر است؛ همچنین طراحی داخلی مسجد نصیرالملک با شیشه‌‌های رنگی است که از ویژگی‌‌های منحصربه‌فرد این مسجد است که در معماری ایران و جهان هم رواج داشته و هنگامی که نور خورشید به این شیشه‌‌های رنگی و بسیار زیبا می‌تابد، تازه بازی رنگ‌‌ها آغاز می‌شود و زیبایی این مسجد را چندبرابر می‌کند.

این مسجد دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است که ازنظر شکل و ظاهر، بسیار با یکدیگر تفاوت دارند. ایوان شمالی از ایوان جنوبی بسیار زیباتر و جذاب‌تر و دارای سه نیم‌طاق است و به صحن هم راه دارد. طاق‌ میانی این ایوان که طاقی بلندتر نسبت به بقیه طاق‌‌ها است، به طاق مروارید معروف است و روی دیواره‌‌های این طاق، آیات قرآن نوشته شده است. این ایوان به‌دلیل تورفتگی‌‌های ایجادشده در طاق‌‌های خود، به ایوان پن‌کاسه هم معروف است.

مسجد نصیرالملک شیراز علاوه‌بر این دو ایوان، ۴غرفه نیز دارد که سقف میانی این غرفه با مقرنس‌کاری مزین شده است. برای جلوگیری از تخریب بنا هنگام وقوع زلزله و سایر پیش‌آمدهای احتمالی، در لابه‌لای طاق‌‌ها آجر‌‌های بدنه به‌کار رفته است.

جالب است بدانید که این مسجد یکی از مقاوم‌ترین مساجد ایران است و به‌دلیل داشتن شیشه‌‌های رنگی، شهرت و معروفیت زیادی دارد و دارای کاشی‌کاری‌‌های بی‌نظری است و استفاده از کاشی‌‌های صورتی در کاشی‌کاری این مسجد، باعث شده است که جلوه این مسجد دیدنی‌تر شود و همچنین یکی از بهترین و جذاب‌ترین مکان‌‌های گردشگری ازنظر گردشگران خارجی هم باشد.

با تمام مطالب و شگفتی‌هایی که از این مسجد سنتی و تاریخی برای شما گفتیم، حالا دیگر این سؤال که چرا باید از مسجد نصیرالملک شیراز دیدن کنیم، برای شما پیش نمی‌آید. امیدواریم که در سفرهای خود به شهر پرجاذبه شیراز، مطالب و مقاله‌های ما راهنمایی برای سفر شما مسافران گرامی باشد.